Copyright © 2025, T. Garanti Bankası A.Ş
Gelir durumumuz nasıl olursa olsun, hesaplı hareket etmek hem ülke ekonomisine hem de kendi ekonomimize katkı sağlamak açısından önemli. Bireysel tasarruf, hane halklarının finansal güvenliğini artırırken aynı zamanda toplam tasarruf oranlarının yükselmesine katkı sağlar ki bu da ülke ekonomisinin büyümesi ve yatırım gücünün artması için kritik bir faktördür. Klasik iktisat teorilerine göre tasarruf, yatırım için sermaye birikimi sağlayarak ekonomik büyümeyi destekler.
Ev ekonomisini yönetmek için en önemli konulardan biri tasarruf. Çabuk tüketmeye alıştığımız bir dünyada üretim ve tüketimin dengesini ev içinde sağlamak da zorlaşabiliyor. Bütçemizi doğru kullanmanın yolu sadece az para harcamak değil, tasarruf etmek ve tüketim alışkanlıklarımızı değiştirmekten geçiyor.
Ev ekonomisini yönetmek aile içerisindeki kaynakların en verimli şekilde kullanılmasını ve kişilerin yaşam refahının yükseltilmesini sağlar. Evde yaşayan herkesin kendini bu konuda eğitmesi bir gereklilik haline geldi. Bu konuda ilk adımı atmadan gerisinin gelmesini beklemek zor geliyor ancak küçük değişikliklerle finansal hayatınızı kontrol etmek göründüğü kadar zor değil. Günlük hayatımızda önemsiz gördüğümüz harcamaları belirlemek bile ev bütçemizdeki harcama yükünü azaltabilir. Tam zamanlı çalışanlardan evde daha çok vakit geçirenlere, her ev için farklı tasarruf yöntemleri bulunabiliyor. Ev ekonomisi için bireylere düşen tek bir temel görev varsa, o da şu olabilir: Gelir–gider dengesini bilinçli ve sürdürülebilir şekilde yönetmek. Unutmayalım ki ev ekonomisi, ne kadar kazandığından çok kazandığını nasıl yönettiğinle ilgilidir. Bireyin temel sorumluluğu; harcamalarını gelirine göre planlamak, ihtiyaç ile isteği ayırt edebilmek ve kaynaklarını anlık değil uzun vadeli düşünerek kullanmaktır.
Gelin, şimdi ev ekonomisini yönetmek için değerlendirebileceğiniz 7 ipucuna birlikte bakalım.
1) Faturalarınızı gözden geçirin
Evde tasarruf yapmak istiyorsanız, ilk olarak faturalarınızı gözden geçirmeniz faydalı olabilir. Hem enerji tüketimini azaltacak hem de bütçenizi daha iyi yönetmenizi sağlayacak birkaç öneriyi paylaşalım. İlk olarak, gereksiz enerji tüketimine yol açmamak için lambaları ihtiyacınız olmadığı zamanlarda açık bırakmamaya dikkat edebilirsiniz. Aynı zamanda tasarruflu ampuller kullanarak elektrik faturanızı azaltabilirsiniz. Ayrıca odalarınızı güneş ışığından maksimum yararlanabileceğiniz şekilde dekore etmek de kış aylarında daha az enerji tüketmenizi sağlayabilir. Bu önerilerin yanı sıra enerji sınıfı yüksek olan beyaz eşya ve ev aletlerini tercih ederek daha az enerji tüketebilir ve tasarruf edebilirsiniz. Son olarak, faturaları vaktinde ödemeyi unutma alışkanlığınız varsa, bankanıza otomatik ödeme talimatı vererek faiz ödemekten kurtulabilirsiniz.
2) Bozulan eşyanızı tamir edin veya ettirin
Fazla enerji tüketimine sebep olan veya kullanılamayacak durumda olan bozuk ev aletlerini tamir edebilir ya da vakit kaybetmeden bir tamirciye götürebilirsiniz. Tamir işlemleri vakit alıyor olsa da çoğu zaman yeni bir ürün almaktan daha hesaplı olduğunu da unutmamak gerekiyor. Aynı yöntemi eskiyen kıyafetleriniz için de uygulayabilirsiniz. Bir terziden yardım alarak kıyafetlerinizin kullanım ömrünü uzatabilirsiniz.
Eşyalarınızın periyodik olarak bakımlarını yaptırmak ayrıca önemlidir. Zira istenilen seviyede ve randımanda çalışmayan eşyalar daha fazla enerji tüketecektir. Bununla birlikte bakım konusundaki hassasiyet, eşyanın bozulmasının önüne geçeceğinden olası ekstra maliyetlerin önünü tıkayacaktır.
3) Garanti kapsamındaki ürünleri seçin
Evinizde kullandığınız ürünler, garanti kapsamında ise para vermeden ürünün onarımını ya da değişimini talep edebilirsiniz. . Bu bağlamda Garanti Belgesi olan ürünleri satın almaya özen gösterin. Sadece bununla da kalmayıp satın aldığınız kişilerden ya da platformlardan ürünün garanti süresine dair bir teyit alın.
4) Alışverişinizi planlı yapın
Evdeki giderlerimizi kontrol etmek için giyim, yiyecek, ev eşyası alışverişimizde de özenli olmamız gerekiyor. Markete çıktığımızda ihtiyaçlarımızdansa bizi cezbeden reyonlara koşabiliyoruz. Bunu engellemek için, alışverişe çıkmadan önce bir liste hazırlamayı deneyebilirsiniz. Alışverişinizi ürünlerin tüketim tarihi geçmeden tüketecek miktarda almak ve bitirmediğiniz ürünlerin saklama koşullarına dikkat etmek de önemli. Bunun için aylık değil, haftalık periyotlarla alışverişe çıkmak, kampanyalı ürünleri takip edip uygun fiyatlı ve kolay bozulmayan ürünleri satın almak iyi bir çözüm olabilir.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) verilerine göre, insan tüketimi için üretilen gıdanın beşte biri dünya genelinde kayboluyor veya israf ediliyor. Bu da günde 1 milyar öğüne denk geliyor. Gıda kaybı ve israfının küresel ekonomiye toplam maliyetinin yaklaşık 1 trilyon dolar olduğu tahmin ediliyor. Ve ne acı ki gıda israfının %60’ı ev düzeyinde gerçekleşiyor. Sadece bu verilere bakarak dahi konunun ne kadar ciddi olduğunu anlayabiliriz.
5) Atmayın, dönüştürün
Döngüsel ekonomiyi güçlendirmek için evlerdeki kaynakları yeniden kullanmanın da önemli bir rolü var. Kullanmadığımız ürünleri ekonomik sisteme dâhil etmenin birçok yolu var. İkinci el ürünlerinizi satabileceğiniz ya da kiralayabileceğiniz çok sayıda uygulama ve internet sitesi bulabilirsiniz. Boş zamanlarınızda “kendin yap” videoları izleyip kıyafetlerinizi ve eşyalarınızı yeniden değerlendirerek bu tarz masraflarınızı azaltmanız da mümkün.
Döngüsel ekonominin küresel boyutu noktasında birkaç detay bilgi verelim. Dünyada geleneksel “al–üret–at” modelinden farklı olarak atık ve kaynak kullanımını minimize edip kaynakların yeniden kullanımı ve verimliliğe odaklanan döngüsel ekonomi modelinin 2030’a kadar işletmeler ve ekonomiler için yaklaşık 4,5 trilyon dolar değer yaratma potansiyeli olduğu öngörülüyor. Bu; atık azaltımı, yenilik, yeniden kullanım, tamir ve yeniden üretim gibi alanlarda sağlanacak kazançlardan kaynaklanır.
6) Çocuklarınıza tasarruflu olmayı öğretin
Çocuklarının küçük yaşlardan itibaren tasarruf etmeyi alışkanlık haline getirmeleri için ebeveynlere düşen büyük sorumluluklar var. Çocuklarınıza “istemeyin” demek yerine, onları bütçe yönetiminin önemi hakkında bilgilendirebilirsiniz. Bu sayede çocuklarınızın finansal okuryazarlık bilgisine de katkı sunabilirsiniz. Çocuklarınızın finansal kararlarınız ve bütçe planlamalarınız hakkında bilgi sahibi olması, onların ileride finansal konularda farkındalığı yüksek bireyler olabilmeleri açısından ciddi bir gereklilik haline geliyor.
7) Hobilerinizden ek gelir elde edin
Tam zamanlı çalışmayanlar için bir tavsiyemiz daha var. Belki keyif aldığınız belki de stres atmak için meşgul olduğunuz hobilerinizi ek gelire dönüştürmeyi düşündünüz mü? El sanatları, yemek yapmak, fotoğraf çekmek gibi sayamadığımız kadar çok alandaki becerilerinizi kullanarak boş zamanlarınızda hobilerinizden gelir elde edebilirsiniz. Hatta fikriniz yeterli olgunluğa ulaştığında bir süre sonra kendi işinizi bile kurabilirsiniz.
Bu 7 ipucunu uygulayarak önümüzdeki aylarda ev ekonomisi açısından nasıl bir iyileşme elde edebileceğinizi gözlemlemeye hemen başlayabilirsiniz!