Asgari Ücret Nedir? Maaş Zammı Nasıl Hesaplanır?

Milyonlarca çalışanın merak ettiği konulardan biri olan asgari ücret ve maaş zammı belli oldu. 2023 yılında net 11.402,32 TL olan asgari ücret, 2024’te %49 oranında artarak 17.002,12 TL oldu. Peki çalışma hayatındaki temel unsurlardan biri olan asgari ücret tam olarak nedir? Zam oranı nasıl belirleniyor? Maaş zammı nasıl hesaplanır? Bu soruların yanıtlarını yazımızda sizin için derledik.

Asgari ücret nedir?

Kelime anlamı olarak asgari; en az anlamına gelir. Asgari ücret de normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücreti tanımlar. Ülkemizdeki 15 milyonun üzerinde ücretli çalışanın maaşları bu ücrete göre hesaplanır. Yasal olarak belirlenen bir tutar olduğu için işverenler, çalışanlara asgari ücretin altında maaş ödemesi yapamazlar.

Net ve brüt ücret ne demek?

Asgari ücret ve maaş zammı konuları konuşulurken net ve brüt ücretler kafa karıştırıcı olabiliyor. Zira bazı işverenler maaş teklifini brüt olarak bazıları ise net ücret üzerinden sunabiliyor. Peki net ve brüt ücret ne demek?

Çalışanlar; gelir vergisi, SGK primi ve sendika aidatı gibi aylık ödemeler yapmakla yükümlüdür. Çoğunlukla bu ücretler işveren tarafından maaştan kesilerek ödenir. İşte bu kesintilerin hesaba katılmadığı ücrete brüt maaş deniyor. Ödemeler yapıldıktan sonra kalan ücret ise net maaş oluyor. Yani net maaş, çalışanın doğrudan eline geçen toplam ücreti tarif ediyor.

Zam oranı nasıl belirleniyor?

Asgari ücret zammı, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor. Süreç ise şu şekilde ilerliyor:

Toplam 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, en az 10 üyenin katılımıyla toplanabilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca üyelerden biri komisyon başkanı olarak seçilir. Kararların oylama usulüyle alındığı komisyonda eşitlik çıkması halinde başkanın bulunduğu tarafın görüşü geçerli sayılır. İlk toplantısını Bakanlıkta gerçekleştiren komisyona sonraki toplantılarda işçi ve işveren sendikaları ev sahipliği yapar. Bakanlıkta gerçekleşen son toplantıyla nihai karar açıklanır.

Maaş zammı nasıl hesaplanır?

Ülkemizde maaş zammı genellikle asgari ücrete göre hesaplanır. Ayrıca yıllık enflasyon oranı, işverenin mali durumu, performans ve kıdem gibi değişkenler de hesaplamaya dahil edilebilir. Çalışanların maaşları enflasyon oranının üzerinde artırılarak alım gücünü koruyacak düzeyde bir maaş artışı sağlanmaya çalışılır.

Maaş zammı, brüt veya net ücret üzerinden hesaplanabilir. Örneğin aylık 20 bin TL kazanan bir çalışanın asgari ücrete göre maaş zammını hesaplayalım:

20 bin TL’nin %49’u 9 bin 800 TL yapar. İşte bu tutar, asgari ücret zammına göre hesaplanan maaş zammıdır. Yeni durumda zamlı maaş 29 bin 800 TL olur. Ancak asgari ücrete gelen zam oranı, işverenler tarafından doğrudan uygulanmak zorunda değil. Diğer değişkenlerin de hesaplamaya dahil edilmesiyle bu oran değişebilir.

Özetle asgari ücret, işverenin bir çalışan için ödeyebileceği en düşük tutarı ifade ediyor. Milyonlarca işvereni ve çalışanı ilgilendiren bu ücret, genellikle her yıl yasal olarak güncelleniyor. Öte yandan gelir vergisi de maaşla orantılı olarak belirleniyor. Vergi dilimlerini öğrenmek için “Vergi Dilimleri Nedir? Nasıl Hesaplanır?” adlı yazımızı okuyabilirsiniz.

__________

Burada yer alan yazılar, finansal bilgiler, birikim ve tasarruf önerileri, genel yorum ve tavsiyelerden oluşmakta olup yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım, birikim ya da tasarruf kararı verilmesi ve hareket edilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.